สารอาหารที่สำคัญสำหรับเด็กแต่ละวัย

สารอาหารเป็นสิ่งที่สำคัญต่อสุขภาพลูกตั้งแต่ยังอยู่ในครรภ์ คุณแม่ที่ได้รับสารอาหาร วิตามิน หรือเกลือแร่ไม่เพียงพอขณะตั้งครรภ์จะส่งผลโดยตรงต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูก ตัวอย่างเช่น สาเหตุที่หมอจ่ายกรดโฟลิกให้แม่ตั้งครรภ์กินเสริมตั้งแต่แรกรู้ว่ามีชีวิตน้อย ๆ กำลังเจริญเติบโตอยู่ในท้องแม่ ก็เพราะการขาดกรดโฟลิกทำให้เด็กมีการพัฒนาที่ไม่สมบูรณ์ เกิดมามีความพิการทางสมองและระบบประสาท และรุนแรงจนกระทั่งเสียชีวิตตั้งแต่แบเบาะได้ ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่คุณแม่ตั้งครรภ์ต้องรับประทานอาหารให้เพียงพอทั้งในแง่ของปริมาณและความหลากหลายของชนิดอาหาร เพื่อให้ได้สารอาหารครบถ้วนเพื่อนำไปใช้ในการเจริญเติบโตและพัฒนาการของลูกน้อย

สำหรับอาหารที่ทารกแรกคลอดและเด็กควรได้รับต้องยึดตามพัฒนาการของร่างกาย เด็กที่จะเริ่มรับประทานได้ต้องคอแข็ง นั่งได้ กลืนได้ และทางเดินอาหารต้องพร้อมย่อยอาหารชนิดอื่นที่นอกเหนือไปจากน้ำนม อาหารตามวัยที่เด็กควรได้รับแบ่งตามช่วงอายุ ได้เป็น 

อาหารตามวัยที่เด็กควรได้รับแบ่งตามช่วงอายุ

ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงหกเดือน

รับประทานนมเพียงอย่างเดียว ไม่ว่าจะเป็นนมแม่ หรือนมผสมในกรณีที่แม่ไม่สบาย มีน้ำนมไม่เพียงพอ หรือไม่สามารถให้นมได้ด้วยตนเอง

อายุ 6 เดือนขึ้นไป 

รับประทานนมเป็นหลักและเริ่มป้อนอาหารบดละเอียด วันละ 1 มื้อ

อายุ 9 เดือนขึ้นไป 

อาหารเป็น 2 มื้อ ลักษณะอาหารควรเป็นอาหารอ่อนนุ่มที่มีความข้นเพิ่มขึ้น

อายุ 1 ปีขึ้นไป 

เพิ่มอาหารเป็น 3 มื้อ อาหารที่ป้อนอาจมีความหยาบมากขึ้น หั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ และให้นมเสริมจากอาหารวันละ 3 มื้อ

นอกจากจำนวนมื้ออาหารจะสำคัญแล้ว ขอย้ำอีกครั้งว่าสารอาหารที่ลูกได้รับก็เป็นสิ่งที่ผู้ปกครองควรคำนึงถึง เพราะสารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของเด็กมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีอยู่ในประเภทอาหารที่แตกต่างกัน ดังนั้นพ่อแม่ต้องฝึกให้ลูกรับประทานอาหารให้แตกต่างกันไปในแต่ละมื้อ แต่ละวันตั้งแต่ยังเล็ก ไม่เสิร์ฟแต่เมนูเดิม ๆ ที่เป็นเมนูโปรดตามใจลูก เพื่อลูกจะได้ยอมรับรสชาติ-สัมผัสของอาหารที่หลากหลาย และได้รับสารอาหารอย่างครบถ้วน  

สารอาหารที่สำคัญสำหรับเด็กและพบว่าเด็กไทยมักได้รับจากอาหารไม่เพียงพอ ได้แก่

สารอาหารที่สำคัญสำหรับเด็กและพบว่าเด็กไทยมักได้รับจากอาหารไม่เพียงพอ

ธาตุเหล็ก

ร่างกายของเราได้รับธาตุเหล็กจากอาหารถึง 90% สามารถพบได้มากในอาหารประเภทตับ ไข่แดง เนื้อสัตว์ พบว่าเด็กที่กินแต่นมจึงมีโอกาสขาดธาตุเหล็กได้ 

ไอโอดีน

ไอโอดีนมีหน้าที่ในการพัฒนาสมอง จำเป็นต่อการทำงานของต่อมไทรอยด์ และการเจริญเติบโตของร่างกาย พ่อแม่สามารถเสริมไอโอดีนให้ลูกได้ง่าย ๆ ในราคาไม่แพง ด้วยการเลือกใช้เกลือผสมไอโอดีนปรุงอาหาร

แคลเซียม

แคลเซียมเป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อการสร้างกระดูกและฟัน จึงจำเป็นในทุกวัย โดยเฉพาะในเด็กที่กำลังเจริญเติบโต

สังกะสี

แม้ร่างกายจะต้องการสังกะสีจำนวนเพียงเล็กน้อย แต่สังกะสีมีบทบาทสำคัญกับการทำงานของร่างกาย เพราะช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโต ทำให้ร่ายกายมีภูมิคุ้มกันที่แข็งแรง สังกะสีพบได้ในเนื้อสัตว์และอาหารทะเล

วิตามินเอ

วิตามินเองช่วยสร้างเสริมเซลล์และระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยในการมองเห็น พบได้ในตับ ไข่แดง ผักใบเขียวเข้ม และผักผลไม้สีเหลือง-ส้ม

อยากรู้ว่าลูกโตตามวัย พัฒนาการตามอายุหรือไม่ ต้องทำอย่างไร?

ง่ายที่สุดและเชื่อถือได้แน่นอนสอบถามจากคุณหมอประจำตัวของลูกเมื่อพาลูกไปฉีดวัคซีน เพราะทุกครั้งคุณหมอจะประเมินการเจริญเติบโตของเด็ก โดยพิจารณาจากส่วนสูงและน้ำหนักว่าลูกโตเหมาะสมกับอายุของเขาหรือไม่ พ่อแม่จึงใช้ข้อมูลนี้เป็นแนวทางในการดูแลเรื่องอาหารของลูกได้ หากพ่อแม่บ้านไหนกังวลว่าลูกจะได้รับสารอาหาร วิตามิน หรือเกลือแร่ไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายสามารถปรึกษาคุณหมอหรือเภสัชกรที่ร้านยาเพื่อให้แนะนำผลิตภัณฑ์เสริมสำหรับเด็กที่เหมาะสมได้ 

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารสำหรับเด็กมีทั้งเป็นชนิดเดี่ยว เช่น แคลเซียม ธาตุเหล็ก วิตามินซี หรือบางชนิดก็เป็นสูตรผสมที่รวมวิตามินและเกลือแร่หลายชนิดเข้าด้วยกันในขวดเดียวเพื่อให้เด็กรับประทานได้ง่าย ดังนั้นก่อนซื้อมาให้ลูกรับประทานคุณพ่อคุณแม่ต้องทราบว่าต้องการให้ลูกเสริมวิตามินหรือเกลือแร่ชนิดใด เพราะเหตุใด เช่น หากต้องการเสริมวิตามินเอ ต้องซื้อ “น้ำมันตับปลา” ไม่ใช่ “น้ำมันปลา” เพราะในน้ำมันตับปลามีวิตามินเอและวิตามินดีสูง ขณะที่ในน้ำมันปลาถึงแม้จะมีชื่อคล้ายกันและได้จากปลาเหมือนกัน แต่น้ำมันปลาหรือ fish oil นั้นอุดมไปด้วยกรดไขมันโอเมกา-3 ไม่ใช่วิตามินเอและวิตามินดี บ้านไหนที่ลูกมีประวัติแพ้อาหารมาก่อน ต้องอ่านฉลากให้ละเอียดเพราะผลิตภัณฑ์เสริมอาหารบางอย่างมีแหล่งที่มาจากอาหารทะเลหรือมีส่วนผสมของนมวัว ซึ่งเป็นอาหารที่ก่อให้เกิดการแพ้ได้บ่อยในเด็ก 

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารสำหรับเด็กมีทั้งเป็นชนิดเดี่ยว เช่น แคลเซียม ธาตุเหล็ก วิตามินซี หรือบางชนิดก็เป็นสูตรผสมที่รวมวิตามินและเกลือแร่หลายชนิดเข้าด้วยกันในขวดเดียวเพื่อให้เด็กรับประทานได้ง่าย ดังนั้นก่อนซื้อมาให้ลูกรับประทานคุณพ่อคุณแม่ต้องทราบว่าต้องการให้ลูกเสริมวิตามินหรือเกลือแร่ชนิดใด เพราะเหตุใด เช่น หากต้องการเสริมวิตามินเอ ต้องซื้อ “น้ำมันตับปลา” ไม่ใช่ “น้ำมันปลา” เพราะในน้ำมันตับปลามีวิตามินเอและวิตามินดีสูง ขณะที่ในน้ำมันปลาถึงแม้จะมีชื่อคล้ายกันและได้จากปลาเหมือนกัน แต่น้ำมันปลาหรือ fish oil นั้นอุดมไปด้วยกรดไขมันโอเมกา-3 ไม่ใช่วิตามินเอและวิตามินดี บ้านไหนที่ลูกมีประวัติแพ้อาหารมาก่อน ต้องอ่านฉลากให้ละเอียดเพราะผลิตภัณฑ์เสริมอาหารบางอย่างมีแหล่งที่มาจากอาหารทะเลหรือมีส่วนผสมของนมวัว ซึ่งเป็นอาหารที่ก่อให้เกิดการแพ้ได้บ่อยในเด็ก

สุดท้ายอยากเชียร์ให้คุณพ่อคุณแม่ซื้อวิตามินหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ผลิตหรือนำเข้ามาในประเทศอย่างถูกต้องตามกฎหมายและมีฉลากภาษาไทยที่ให้ข้อมูลอย่างครบถ้วน เพราะการซื้อ “ของหิ้ว/พรีออเดอร์” จากต่างประเทศโดยไม่ผ่าน อย. ไทยจะมีแต่ฉลากภาษาต่างประเทศ ใส่อะไรบ้างก็ไม่รู้ กินอย่างไรก็ไม่รู้ อะไรเป็นข้อควรระวังบางครั้งผู้ขายเองก็บอกไม่ได้ ดังนั้นเพื่อความปลอดภัยของลูก เลือกผลิตภัณฑ์ที่เชื่อถือได้เถอะค่ะ เภสัชขอร้อง!